Sigorta başlangıç yılına göre değişen emeklilik sistemi, 94, 2008 ve 18 yıllarında işe başlayanlar için alternatif erken emeklilik fırsatları sunuyor. 3600, 4.500 ve 5.400 prim günü baz alınarak şekillenen sistemlerle, belirli koşulları yerine getiren sigortalılar erken yaşta emeklilik hakkı kazanabilecek. Emeklilik yaşı, gün sayısı ve sigortalılık süresi gibi kriterler dikkate alınarak belirlenen bu düzenleme, milyonlarca sigortalı için çeşitli emeklilik seçeneklerini gündeme getiriyor.
Giriş tarihine göre emeklilik şartları tekrar şekilleniyor
Sosyal güvenlik sisteminde yapılan son yeniliklerle, ilk işe giriş tarihine bağlı olarak emeklilik koşulları tekrar tanımlanıyor. 1994, 2008 ve 2018 yıllarında çalışmaya başlayan sigortalılar için 3600, 4500 ve 5400 prim günü üzerinden kısmi emeklilik imkânı sağlanıyor. Emeklilik yaşı ve sigortalılık süresi dikkate alınarak oluşturulan bu modeller, daha kısa sürede emeklilik planı yapan vatandaşlara seçenekli sistemler getiriyor.
Farklı yıllar farklı sistemler
Türkiye’de emeklilik sistemi, ilk işe başlama yılına göre şekilleniyor. 94, 08 ve 18 gibi kilit yıllarda sigortalı olanlar için farklı prim günleriyle erken emeklilik yolları oluşturuluyor. Sosyal güvenlik düzeninde yer alan bu formüller, eksik prim günü bulunan ya da hizmet yılı az olan sigortalılara yeni fırsatlar tanıyor.
94 yılı öncesinde 3600 günle erken emeklilik
9 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olan kişiler, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3.600 gün prim koşullarını yerine getirdiğinde erken emeklilik hakkı kazanabiliyor. Bayanlarda yaş sınırı 50, erkeklerde ise 55 olarak belirleniyor. Aralıklı çalışmış olanlar için bu model avantajlı bir çözüm sunuyor.
2008 girişlilere 4500 prim günü modeli
2000 ve sonrası sigorta başlangıcı olan çalışanlar için erken emeklilik şartları biraz daha zor. Bu kişiler, 4500 prim günü ve 25 yıl çalışma ile emekli olabiliyor. Kadınlar 58 yaşında, erkeklerde 60 emekliliğe ulaşabiliyor. Bu sistem, prim ödemelerini aksatmayan ancak uzun hizmet süresine ulaşmakta zorlanan vatandaşlara önemli bir avantaj tanıyor.
2018 sonrası girişlerde 5400 gün şartı
2008 sonrası sigortalı olanlar için en yüksek kısmi emeklilik koşulları uygulanıyor. Bu çalışan kişiler için 5.400 günlük prim ve 25 yıl çalışma süresi gerekli. Kadın sigortalılar 58 yaşında, erkekler 60 yaşında emeklilik hakkı kazanabiliyor.
Engelli vatandaşlara özel erken emeklilik hakları
Engelli çalışanlara özel emeklilik
En az yüzde 40 sağlık raporu sahip olan çalışanlar, engelli indirimi hakkı ile yaş şartı olmadan emekliliğe hak kazanabiliyor. Prim gün sayısı ve çalışma yılı, engellilik oranına bağlı olarak değişiyor:
– %40 ila %49 arası için on sekiz yıl ve 4100 gün,
– %50–59 arası için on altı yıl ve 3.700 gün,
– %60 ve üzeri için 15 yıl ve 3.960 gün gerekiyor.
Malulen emeklilikte sağlık raporu şart
Çalışma gücünün %60’ını kaybeden çalışanlar, resmî rapor ile 1800 prim günü temelinde malulen emekli olabiliyor. Bu hak, sadece iş gücü kaybı kalıcı olan kişiler için uygulanabilir. Emeklilikten sonra çalışma durumunda maaş kesiliyor.
Prim avantajı ile erken emeklilik
Bakım yükü taşıyan kadın sigortalılar için özel bir erken emeklilik desteği devrede. Bu annelerin prim günlerine her yıl için %25 ekleme yapılıyor. Aynı zamanda bu ek primler, emeklilik yaşından düşülüyor. Böylece kadınlar avantajlı biçimde emeklilik fırsatı kazanıyor.
Emeklilik stratejisi nasıl olmalı
-
Emeklilik planınızı, ilk SGK girişinize göre belirleyin.
-
Eksik günlerinizi, doğum, askerlik veya yurtdışı borçlanmasıyla doldurun.
-
Engel durumunuz varsa, malulen emeklilik gibi özel hakları değerlendirin.
-
Çocuğunuz engelliyse, ek prim avantajlarından yararlanarak emeklilik sürenizi öne çekebilirsiniz.
